Wzrost popularności uprawiania sportu jeździeckiego wśród coraz młodszych dzieci powoduje, że często na parkurach i czworobokach można zobaczyć przejazdy na kucach sportowych. Organizowane specjalnie dla najmłodszych adeptów jeździectwa zawody w skokach przez przeszkody, ujeżdżeniu oraz wkkw od towarzyskich przez ogólnopolskie do międzynarodowych włącznie, zachęcają dzieci i rodziców do rywalizacji na coraz wyższym poziomie. Kucom wykorzystywanym w sporcie często stawia się bardzo wysokie wymagania. Wraz ze wzrostem oczekiwań odnośnie kondycji konia wzrastają również jego potrzeby żywieniowe. Oczywiste jest, że koń który intensywnie pracuje każdego dnia często więcej niż godzinę oraz uczestniczy w kilkudniowych zawodach ma inne potrzeby, niż ten, który nie pracuje bądź jest użytkowany w sposób lekki.
Podstawowe zasady żywienia kucy oraz małych koni w zasadzie nie różnią się od sposobu żywienia tych dużych. Jednakże różnorodność ras kucy wykorzystywanych w sporcie wymaga indywidualnego podejścia żywieniowego. Inaczej będą wykorzystywane pasze przez osobniki ras bardziej prymitywnych od tych które reprezentują rasy bardziej szlachetne . Tak więc ogólna kondycja żywieniowa oprócz obciążenia pracą, typu budowy w szczególny sposób uzależniona jest również od uwarunkowań rasowych.
Rasy bardziej prymitywne, często są narażone na zmiany ochwatowe na tle żywieniowym Dlatego profilaktycznie powinno się zadbać o ograniczenie w ich diecie cukrów prostych oraz skrobi. W tym celu należy wybierać odpowiednie mieszanki paszowe charakteryzujące się zwiększoną ilością włókien i tłuszczów. W takich przypadkach bezwzględnie trzeba kontrolować, czy ilość paszy treściwej jest dostosowana do ich aktualnych potrzeb energetycznych. Sensowne jest również zwiększenie ilości karmień, gdzie absolutne minimum to trzy posiłki w ciągu dnia.
Jeżeli stajnia dysponuje pastwiskiem – szczególną uwagę należy zwrócić na początek sezonu wypasu. Wiosną w młodej trawie, gromadzi się dużo fruktanów- cukrów rozpuszczalnych w wodzie, których wysokie stężenie niekorzystnie wpływa na zdrowie konia. Z tego względu, należy stopniowo przyzwyczajać konia do wypasu, początkowo ograniczając czas jego pobytu na pastwisku do minimum. Wraz z dojrzewaniem roślin poziom fruktanów ulega obniżeniu, więc można stopniowo w bezpieczny sposób wydłużać czas wypasu.
Niektóre bardziej prymitywne rasy bardzo dobrze wykorzystują paszę. Takie konie często mają tendencję do nadwagi i pomimo intensywnych treningów pozostają otłuszczone Nadmierne otłuszczenie jest niebezpieczne – zwiększa ryzyko zachorowania na ochwat, obciąża narządy wewnętrzne (serce, płuca) oraz ścięgna i więzadła. Ograniczenie paszy treściwej u takich koni jest jak najbardziej zasadne. Niestety samo siano często nie jest w stanie pokryć dziennego zapotrzebowania na witaminy oraz minerały, potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Jeżeli koń żywiony wyłącznie paszami objętościowymi ma odpowiedni poziom energii na treningu oraz jest w optymalnej kondycji nie wymaga wprowadzenia do diety dodatkowych pasz treściwych. W takim przypadku warto jednakże zastanowić się nad suplementacją preparatami witamionowo-mineralnymi.
U kucy z tendencją do tycia dobrym rozwiązaniem może okazać się zamiana części siana na słomę owsianą lub jęczmienną. Ta alternatywna pasza włóknista ma mniej energii oraz białka niż dobrej jakości siano, co przyczynia się do chudnięcia zwierzęcia. Dodatkową korzyścią z jej zastosowania jest znaczne wydłużenie pobierania pokarmu. Dłuższy czas przeżuwania nie tylko przeciwdziała nudzie, ale ma również korzystny wpływ na procesy trawienne. Dodatkowo chcąc spowolnić konsumpcję pasze objętościowe można pakować w siatki z małymi oczkami.
Natomiast jeżeli kuc ma zbyt mało energii, można do diety wprowadzić skoncentrowaną pasze uzupełniającą. Niewielkie dawkowanie koncentratu( 0,1-0,2kg/ 100 kg masy ciała) pozwoli zwiększyć energetyczność dawki pokarmowej jednocześnie unikając nadpodaży skrobi i cukrów prostych. Dodatkowym plusem wprowadzenia takiego rozwiązania będzie pokrycie dziennego zapotrzebowania na witaminy i minerały.
Bardziej szlachetne rasy, krzyżowane z czystą krwią arabską czy też pełną krwią angielską, o smuklejszej budowie, nie wykazują tak dużych tendencji do nadwagi. Ich żywienie jest prostsze – zwykle dobrze radzą sobie na standardowej pensjonatowej diecie opartej na sianie i owsie. Problemem są osobniki temperamentne, z nadmiarem energii. W takich przypadkach coraz częściej odchodzi się od karmienia owsem, na rzecz niskoskrobiowych pasz pełnoporcjowych. Często zawierają on mniej niż 11 MJ energii strawnej. Stosując takie mieszanki w łatwy sposób można manipulować dostarczaną w pożywieniu dawką energrtyczną. Część paszy treściwej typowo skrobiowej można zastąpić paszami włóknistymi (np. wysłodki) czy też sieczkami.
U kucy mało przybierających na wadze, spalających masę ciała podczas intensywnych treningów korzystny wpływ może mieć zwiększenie udziału pasz włóknistych w diecie. Wysłodki buraczane pomogą zachować optymalną wagę zwierzęcia, nie wpływając na jego nadmierną pobudliwość.
Patrząc na całościową dietę konia sportowego należy pamiętać również o konieczności uzupełniania elektrolitów, które podczas intensywnych treningów wydalane są wraz z potem. Elektrolity odpowiedzialne są za utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej. W celu uzupełnienia ich niedoborów każdy koń powinien mieć do dyspozycji lizawkę solną. W okresach intensywnej potliwości (ciężkie treningi, zawody, upały) można zastosować gotowy preparat elektrolityczny, który dodaje się do paszy lub wody pitnej.
Kuce, tak jak duże konie, powinno się regularnie badać. Podstawą jest badanie kału na obecność pasożytów oraz badanie krwi, włosów i rogu kopytowego na niedobory pierwiastków. Taka profilaktyka podjęta w odpowiednim momencie umożliwi zastosowanie preparatów odrobaczających oraz suplementów uzupełniających brakujące pierwiastki. Dzięki takiemu podejściu uchronimy konia od niebezpiecznych inwazji pasożytniczych oraz niedoborów minerałowio-witaminowych. Dopiero po podjęciu powyższych działań będziemy w stanie ułożyć efektywną dietę.
Jeżeli właściciel decyduje się na karmienie konia gotową mieszanka pełnoporcjową powinien zwrócić uwagę na jej zawartość. Skład ilościowy i jakościowy pokazuje co kryje w sobie pasza. Poza zawartością energii strawnej, białka surowego, tłuszczu surowego i włókna surowego, warto przyjrzeć się koncentracji witamin i minerałów. Nie bez znaczenia jest ich źródło pochodzenia. Organiczne formy witamin oraz chelatowe związki mineralne są znacznie lepiej przyswajalne przez organizm. Rynek paszowy jest bardzo obfity, można pogubić się w mnogości produktów, w związku z tym należy pamiętać o tym, że większość firm na ryku ma doradców, którzy czekają, by odpowiedzieć na pytania i rozwiać wątpliwości klientów.
Sukces składa się z wielu czynników, jednym z nich zdecydowanie jest dobrze dobrana, zbilansowana dieta. Ma ona ogromny wpływ na kondycję, zdrowie oraz siłę zwierzęcia.
W żywieniu zarówno kucy jak i dużych koni należy pamiętać, że profilaktyka jest najważniejsza. Stosując przebadane komponenty czy też gotowe pasze od producentów dbających o jakość i skład swoich produktów, obserwując, badając i ważąc konie – możemy ustalić optymalną dietę, która będzie gwarancją dobrego samopoczucia kuca-sportowca.